Monet’nin Bahçesi- Musée Marmottan Monet’den Başyapıtlar 
Sakıp Sabancı Müzesi, kuruluşunun 10. yılında 9 Ekim 2012 - 6 Ocak 2013 arasında gerçekleştirdiği Monet’nin Bahçesi- Musée Marmottan Monet’den Başyapıtlar sergisiyle, Empresyonizme adını veren Fransız ressam Claude Monet’nin eserlerine ev sahipliği yaptı. Dünyadaki en büyük Monet koleksiyonuna sahip Musée Marmottan Monet (Paris) işbirliğiyle gerçekleştirilen sergi, Monet’nin kendinden sonraki kuşaklara ilham veren yenilikçi yaklaşımına odakla kurgulandı; sanatçının olgunluk döneminin ana teması Giverny Bahçesi’ne dair resimleri başta olmak üzere doğa ve çiçek temalı tabloları bir araya getirildi. digitalSSM kaynaklarıyla çevrimiçi ortama aktarılan sergi, Monet’nin bir tema olarak doğayı nasıl değerlendirdiğini gösteren geç dönem bahçe manzaraları, nilüferler ve ünlü Japon köprüsü tablolarından oluşan bir seçki sunuluyor.

Monet’nin Bahçesi

Monet’nin Bahçesi - Musée Marmottan Monet’den Başyapıtlar sergi kataloğundan alınan bu metinler, sanatsal üretimindeki dönemler üzerinden Monet’nin hayatına ayrıntılı bir bakış sunuyor. Sanat tarihçisi ve yazar Emmanuelle Amiot-Saulnier’nin kaleme aldığı yazılarda, öncü bir isim olarak Monet’nin, dönemin sanat ortamıyla etkileşimi, sanatının ana teması olan doğayla kurduğu ilişki ve bu ilişkinin zaman içindeki dönüşümü aktarılıyor. 
 
© Musée Marmottan Monet, Paris

Monet ve Doğa - Line Clausen Pedersen

Empresyonizmin Türk Resmine Etkileri - Burcu Pelvanoğlu

19. yy'dan Günümüze İzlenimci Eserlerin Sanat Dünyası İle Olan İlişkisi - Osman Erden

Monet'nin Bahçesi - Evimden Gördüğüm Tablolar

Monet'nin İzinde

Joan Miró. Kadınlar, Kuşlar, Yıldızlar

İstanbul'da Bir Sürrealist: Salvador Dalí

 Efsane İstanbul: Bizantion'dan İstanbul'a - Bir Başkentin 8000 Yılı

ZERO. Geleceğe Geri Sayım

Picasso İstanbul'da

Monet 1860’ların ortalarında gönlünü Camille Doncieux’ye kaptırdığında Lyon’lu bu genç kadın henüz 19 yaşındaydı. Çift mali açıdan sıkıntılı, ama sanata adanmış bohem bir hayat sürdürdü. Camille hem hayat arkadaşı Monet’ye hem de onun dost çevresine modellik yaptı. Bu çevre, çok geçmeden İzlenimcilik olarak bilinecek yeni bir resim anlayışını savunuyordu. Bu grubun üyesi olan Pierre-Auguste Renoir hem Gazete Okuyan Claude Monet&nbsp;adlı tabloyu hem de Camille’in buna eşlik eden portresini yapmıştır. Camille ve Claude çiftinin ilk çocuğu Jean 1867’de, ikinci çocukları Michel ise 1878’de dünyaya geldi. Camille’in zamansız ölümünden sonra, Monet’nin ikinci karısı Alice Hoschedé, kendisinin ilk evliliğinden olan altı çocuğunun yanı sıra Jean ve Michel’in bakımını da üstlendi. Monet bu dönemde, 13 yaşındaki Jean’ın bir portresini ve küçük Michel’in ponponlu şapkasıyla, mavi kazağıyla birkaç portresini yaptı. Monet 1926’da hayata gözlerini yumduğunda hayatta olan tek öz çocuğu Michel’di. Giverny’deki ev ve oradaki sanat eserleri tek vârisi olan Michel’e miras kaldı. Çocuğu olmayan Michel ise bu mirası, Paris’in 16. idari bölgesindeki Marmottan Müzesi’ne bıraktı. Müze bu sayede 1966’da dünyanın en büyük Monet koleksiyonuna sahip oldu. Sakıp Sabancı Müzesi’ndeki Monet’nin Bahçesi&nbsp;sergisi, bu koleksiyonun neredeyse yarısını içeriyordu.

Bir Aile, Bir Müze

Monet doğayı ve şehrin karmaşasından uzak, bozulmamış manzaraları seviyordu. Maddi olanakları elverdiğinde, bir güzellik ve huzur limanı arayışı içinde Paris’i terk etti. Paris’ten trenle kolaylıkla ulaşılabilen Sen vadisine yerleşmeye karar verdi. Hayatının büyük kısmını burada geçirdi. Burada yaşadığı yerleri, son olarak da Giverny’yi resmetti. Ama ilkin başkent yakınlarında yaşamıştı. 1871-1878 arasında Argenteuil’de ikamet etti; Camille ve oğlu Jean ünlü Argenteuil Yakınlarında Yürüyüş adlı tablosu için civardaki çiçek dolu çayırlarda ona modellik yaptılar. Fazla uzak olmayan Île de la Grande Jatte adası ise, Dalların Arasından İlkbahar’a esin kaynağı oldu. Monet çok geçmeden başkente yaklaşık 70 kilometre uzaklıktaki Vétheuil’e taşındı. Paris’e bir daha dönmeyecekti. Daha sonra Poissy’de kısa bir dönem geçirdi, ardından 1926’daki ölümüne kadar yuvası olacak Giverny köyüne taşındı. Hemen sonra, Sen nehrinin çevresini resmetmeye başladı.

Giverny'nin İzinde

Monet, Giverny’ye geldiğinde ne Le Pressoir’daki ev ne de bahçesi zevkine göreydi. Evin dekorasyonu, eski meyve bahçesinin, yani Clos Normand’ın bir çiçek bahçesine dönüştürülmesi ve daha sonra buraya bir su bahçesinin eklenmesi, 15 yılını (1883-1897) aldı. Monet bu süre içinde evinde hiç resim yapmadı. Şövalesini çevrede kurmadığı zamanlar, konu arayışı içinde daha uzaklara gidiyordu. Çok farklı yerlere gitti: İtalya, İngiltere ve Norveç’te bir süre kaldı. Fransa’da Riviera, Bretanya ve Creuse bölgelerinde resim yaptı ve her defasında birkaç düzine tuvalle döndü. Normandiya Monet için özeldi. Le Havre bölgesinde büyümüştü; gençlik yıllarının manzaralarına dönmekten büyük keyif alırdı. Sanat hayatına burada başlamıştı; 1872-1873’te, İzlenim, Gündoğumu&nbsp;(Marmottan Monet Müzesi, Paris) adıyla bilinen tabloda Le Havre limanını resmetmişti. Bu seçkide yer alan Yelkenli, Akşam Etkisi&nbsp;tablosunu da burada yaptı. Pourville’deki kumsalın yanı sıra falezler ile Porte d’Amont, 1885-1896 dönemi eserlerinde tekrarlanan temalar oldu. Monet yıllar sonra, 77 yaşındayken, Giverny’den neredeyse hiç ayrılmama alışkanlığını terk etmiş, Honfleur Limanında Tekneler’i ölümsüzleştirmişti.

Normandiya ve Ötesi

Monet 1893’te Giverny’deki mülkünün bir ucuna bir su bahçesi yaptı. 1889 Dünya Sergisi’nde Eyfel Kulesi’nin altında gerçekleştirilen bir düzenlemenin ona bu fikri vermiş olması muhtemeldir. Burada bahçecilik uzmanı Joseph Bory Latour-Marliac, yerel bir çiçek olan beyaz zambağı egzotik türlerle melezleyerek elde ettiği renkli nilüfer çeşitlerini sergilemişti. Bahçeciliğe ve yeni çiçek türlerine tutkun olan Monet kendi göleti için Latour-Marliac’tan lotus çiçekleri, özellikle 1894’te sarı ve pembe nilüferler, daha sonra 1904 ve 1908’de kırmızı-pembe nilüferler sipariş etti. Monet istediği peyzajı ancak on yılda oluşturabildi: rengârenk nilüferlerin yüzdüğü, üzerinde Japon tarzı ahşap bir köprü uzanan bir gölet... Su bahçesinin Monet için başlı başına bir önemi vardı; 1897’de bu manzaranın bir resmini yaptı. 1903-1907 arasında ise bu yüzen dünyanın birkaç seri resmini yaptı. İlk seri hâlâ gerçekçiydi; sanki çevresindeki bütün bitkilerin yansımalarıyla dolu olan göletin mavi sularındaki çiçek adacıklarını betimlemişti. Işığın su üzerindeki etkilerine yoğunlaşan diğer tablolar daha radikal, daha ağırbaşlıydı. Işığın etkisi Monet’yi her zaman büyülemişti; Port-Villez’de yaptığı tablolar bu temanın ipuçlarını veriyordu.

İlk Nilüferler

Su bahçesi 1914’te Monet’nin tek resim konusuydu. Artık 75 yaşına gelmiş olan ressam inanılmaz bir çabayla zoru başararak şövalesini bir yana bırakıp yalnızca büyük boyutlu işlere girişti. Bu, uzun bir süredir düşlediği bir projeydi: Nilüfer göletinin atmosferini yansıtacak büyük duvar tabloları. Orangerie Müzesi’ndeki nilüferler olarak tanıdığımız Grandes Décorations’un bazı bölümleri I. Dünya Savaşı’nın sona erişini kutlamak üzere Fransız devletine bağışlandı. Diğerleri stüdyoda kaldı: Bazıları ressam vefat ettikten sonra satıldı, diğerleri – Marmottan Müzesi’nin koleksiyonuna girenler – bu bölümde yer alıyor. Bu eserler İzlenimciliğin ötesine geçmiştir; hayatının sonbaharında kendisini 20. yüzyıl modernizminin öncülerinden biri olarak kabul ettiren Monet’nin çağdaşlığını gösterirler. Büyük üstat, bakış açısının özgünlüğü, kompozisyonu ve fırçasının özgür dokunuşları sayesinde küçücük bir buket nilüferle uçsuz bucaksız bir göl hissi oluşturmayı başarır. Uzakdoğu filozoflarını hatırlatan yaklaşımı, tek bir gerçekliğin ifadesi olduklarını işaret edercesine zıtları; küçüğü ve büyüğü, bütünü ve ayrıntıyı, anlaşılabilir olanı ve olmayanı bir araya getirir.

Grandes Decorations

Monet’nin çiçek tutkusu ömrü boyunca devam etti. Çiçeklerle sarılı bir hayat sürdü, onları resmetti. Henüz genç bir ressamken, ailesinin Sainte-Adresse’teki taraçasında yetişen çiçeklerin resmini yapmıştı. Sen vadisinin kır çiçekleri, özellikle Argenteuil Yakınlarında Yürüyüş’teki tarlalar dolusu kır çiçekleri ve Giverny’deki süsenler, 1870’ler ve 1880’lerde başyapıtlarının pastoral ortamını oluşturdu. 1883’te Giverny’deki bahçesine diktiği ilk çiçekler – gelincikler, krizantemler, ayçiçekleri, beyaz ve sarı papatyalar, zambaklar, sarı zambaklar – ünlü sanat simsarı Paul Durand-Ruel’in yemek odasının duvarlarını süslemek için yaptığı 36 natürmortun teması oldu. Monet, 1890’lardan itibaren artık sekiz bahçıvandan oluşan bir ekibin baktığı bahçesini daha da güzelleştirmek ve nadide çiçekler satın almak için hatırı sayılır bir meblağ harcadı. Nilüferli göletin kenarlarında, salkımsöğütlerin gölgesi altında Japon şakayıkları, su süsenleri, Nil zambakları ile sarı zambaklar yetişiyordu; Monet bunların da nilüferlere layık formatta “portrelerini” yaptı. Japon köprüsünü taçlandıran beyaz ve morsalkımlar, büyük ustanın yapıtları arasında eşşiz bir yer teşkil eden, bir metreye üç metre boyutlarındaki devasa tuvallere esin kaynağı oldu.

Çiçeklerin İhtişamı: Ressam ve Bahçıvan

Monet, üç seri oluşturan son resimlerini 1918-1924 arasında yaptı. İki serinin teması bugün ünlü olan Japon köprüsü ve salkımsöğütlerdi. Diğeri ise daha az tanınan, ressamın evi ile nilüferli gölet arasında uzanan çiçek bahçesi Clos Normand temasını işlemekteydi. Monet, vefatından kısa bir süre önce şövalesini son bir kez bahçesindeki çiçekli çalıların ortasına kurdu; kemerlere sarılmış güllerin arasından evini resmetmek istiyordu. Bu kemerli çardağı kapatan gülleri de Güllü Yol adlı bağımsız tablolarda ölümsüzleştirdi. Bu resimleri yaptığında gözleri iyice bozulmuştu. Kataraktın yanı sıra ksantopsi hem görüşünün bulanıklaşmasına hem de her şeyi sarımsı görmesine yol açıyordu. Bu çifte bozukluk, onun sadece yeşiller, sarılar ve kahverengilerden oluşan bir palet ile motifin anlaşılmasını güçleştirecek kadar dağılmış formlardan oluşan eşi görülmedik resim tarzını kısmen de olsa açıklar. Hatta Japon köprüsü ve güllü yol örneklerinde motifleri birbirinden ayırmak zordur. Üç kornea ameliyatından sonra 1924’te görme yetisini tekrar kazandığında Monet bu resimlere elbette şaşırmıştı, ama resimleri gördüklerine sadık kalarak yaptığı için aynı zamanda memnundu. Hoşuna gitmeyen çalışmalarını genellikle yok eden ressam, bu eşsiz eser serisini korudu. Bu tablolar 20. yüzyılın ikinci yarısında soyut ressamlara esin kaynağı olacaktı.

© Musée Marmottan Monet, Paris

Dönemler ve Eserler

Katalog

Monet’nin Bahçesi