1960’lardan günümüze ekolojik sanatın öncülerinden&nbsp;Agnes Denes’in&nbsp;Yaşayan Piramit&nbsp;isimli eseri,&nbsp;13 Eylül 2022'de SSM’nin bahçesinde sergilenmeye başlandı. Sanatçının 1969'da kaleme aldığı&nbsp;Manifesto,&nbsp;Yaşayan Piramit’e eşlik etmek üzere&nbsp;mermere işlendi ve müzenin daimi koleksiyonuna dahil edildi.

"Yaşayan Piramit Konuşmaları" Serisi

<figure><img alt="" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/1024/1*2vmBLmVxYMGAbgpsxmutjQ.png"></figure>Kitap sanatlarına ilişkin yaptığı araştırmalarıyla ulusal ve uluslararası sanat camiasının duayen isimleri arasında olan Prof. Dr. Zeren Tanındı için, meslektaşları, öğrencileri ve dostlarının kaleme aldığı yazılarla hazırlanan “Zeren Tanındı Armağanı: İslam Dünyasında Kitap Sanatı ve Kültürü” başlıklı ve külliyat nitelikli bilimsel kitap yayınlandı. Kitapta, Prof. Dr. Zeren Tanındı’nın 2013–2019 arasında bilimsel danışmanlık görevi yaptığı Sakıp Sabancı Müzesi’nin koleksiyon yöneticisi Dr. Ayşe Aldemir ve konservasyon laboratuvarı yöneticisi Nurçin Kural Özgörüş’ün de Prof. Dr. Tanındı için yazdığı makaleler yer almaktadır.
Dr. Ayşe Aldemir’in, “Sakıp Sabancı Müzesi’nde Resimli Bir Gazavâtnâme Nüshası ve Çağdaş Kopyaları” başlıklı makalesi, Hz. Ali’in hayatını, doğumundan, Hz. Muhammed’in evinde büyümesine, Hz. Muhammed ile katıldığı savaşlardan, Hz. Muhammed’in ölümünden sonraki kahramanlıklarına ve ölümüne dek anlatan elyazması resimli bir kitap hakkındadır. Elyazması kitap, Washington’daki Freer Gallery’de korunan ve Londra’daki Christie’s Müzayede Evi tarafından satışa sunulan çağdaşları iki nüsha ile birlikte değerlendirilmiştir. Makale, İran topraklarındaki Zend ve Kaçar dönemlerinin kitap sanatları üretimine dair bir örnek sunmaktadır.
<figure><img alt="" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/1024/1*REaWdngX_7SUVaudtKAMww.jpeg"></figure>Nurçin Kural Özgörüş’ün makalesi “Üç Ketebeli En’âm-ı Şerif’in Bilimsel Araştırması ve Konservasyonu” başlıklıdır. Müzenin koleksiyonlarında bulunan, on yedinci yüzyılda istinsah edilmiş bir En’âm-ı Şerif, döneminin önde gelen üç hattatı tarafından yazılmıştır. Kitap bu özelliğiyle, Prof. Dr. Zeren Tanındı’nın dikkatini çekmiştir. Hattat Derviş Ali ve öğrencilerinin birlikte tasarladıkları bu dua kitabının tezhibinde kullanılan boyaların taramalı elektron mikroskobu (SEM) eşliğinde enerji dağılım spektrometresi (EDS) ve Raman spektroskopisi tekniğinden faydalanarak gerçekleştirilen analizleri, Nurçin Kural Özgörüş tarafından yayınlanmıştır.
<figure><img alt="" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/1024/1*hN3kbqUNZZL9q90c7AgeGg.jpeg"></figure>Sakıp Sabancı Müzesi’nin uzmanları tarafından Prof. Dr. Zeren Tanındı için yazılan makalelere aşağıdan ulaşabilirsiniz:
<ul>
<li><a href="https://online.flippingbook.com/view/53756026/">Sakıp Sabancı Müzesi’nde Resimli Bir Gazavâtnâme Nüshası ve Çağdaş Kopyaları — Dr. Ayşe Aldemir</a></li>
<li><a href="https://online.flippingbook.com/view/54191058/">Üç Ketebeli En’âm-ı Şerif’in Bilimsel Araştırması ve Konservasyonu — Nurçin Kural Özgörüş</a></li>
</ul>
<img src="https://medium.com/_/stat?event=post.clientViewed&amp;referrerSource=full_rss&amp;postId=c9bb5384b1ce" width="1" height="1" alt="">

Prof. Dr. Zeren Tanındı’ya Armağan

<figure><img alt="" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/1024/1*DSVqskaXxGS8EV-x8Zx_IQ.jpeg"></figure>Hüseyin Çağlayan, Sakıp Sabancı Müzesi’nde 8 Ocak 2023’e kadar devam edecek olan Souffleur isimli sergisi kapsamında Sakıp Sabancı Müzesi Yayınlar Editörü Ecem Arslanay ile çevrimiçi bir söyleşi gerçekleştirdi. Söyleşi, yeni medya aracılığıyla beden ve modern antropolojiye odaklanan Souffleur sergisinden yola çıkarak, sanatçının tüm dünyada takdir gören yaratıcı pratiğini kapsamlı bir şekilde ele alıyor.
İki yıl üst üste Yılın İngiliz Tasarımcısı ödülünü alan, Britanya İmparatorluğu Şövalyelik Nişanı ve Londra Tasarım Madalyası sahibi, Kraliyet Sanat Birliği tarafından Kraliyet Tasarımcısı ilan edilen sanatçı; interdisipliner pratiğine dair özgün yaklaşımları, yöntemleri, kavramları ve kavrayışları bizlerle paylaşıyor.
<figure><img alt="" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/1024/1*IcjW-2sLprbcu5LppyNyaA.jpeg"><figcaption>Kelimelerden Sonra / After Words, 2000</figcaption></figure>Bedenle hikâye anlatan, bedene farklı sorular soran ve beden için farklı zeminler yaratan üretiminde, antropometriye dair kavrayışını nasıl geliştirdiğini konuştuk. Başka bir evrene aitmiş gibi duran yaratımlarının altındaki bilgeliğin izini sürdük. Hem kişisel tecrübelerinden hem de insanlığa dair çok genel anlatılardan yola çıkan esin süreçlerine değindik. Japonya’nın asırlık izolasyon dönemini kendi yalıtılmış çocukluk dönemi ile ilişkilendirdiğini, yaratıcı üretim için kapanmayı önemsediğini öğrendik.
Mimari, felsefe, bilim, tarih, antropoloji, biyoloji ve teknolojiden beslenen sanatçının; mühendisler, biyologlar, teknisyenler ve nicesiyle işbirliklerinde iletişim becerisinin önemini konuştuk. Beraber çalıştığı ekipleri sürekli yeni deneylere ve medyan okumalara teşvik ettiğine değindik.
Bünyesinde moda tasarımını da barındıran bir güzel sanatlar okulunda okumuş olmanın katkılarını ve Londra’da liberal bir ortamda eğitilmenin önemini vurgulayan sanatçı; cinsiyet ve kimlik akışkanlığı, modernizmin ve postmodernizm, hümanizm ve posthümanizm, analog ve dijital dünya gibi pek çok temayı ele aldı. Yaşadığımız çağın bilgi bolluğunu, sınırsızlaşma hâlini, doyumsuzluğunu, kültürel önyargılarını, toplumsal yerine bilimseli önceleyen tavrını tartışmaya açtı.
<figure><img alt="" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/1024/1*Qd3x8FDG80QPqHj5enZ6QA.png"><figcaption>Kelimelerden Sonra / After Words, 2000</figcaption></figure>2000’lerdeki ikonik tasarımlarını, yapay gerçeklik ve artırılmış gerçeklik teknolojilerini, zamanın ruhunu, zaman algımızı, tarihteki tekerrürleri, çağlar boyunca kendi anatomisinden sıkılan insanı, yaşamın ve ölümün döngüselliğini, gömme ritüellerini, mekân ve deneyimin sınırlarını ve tasarımın doğasını konuştuk.
<figure><img alt="" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/1024/1*X9jxUl6xbN_OO-qg-J40-Q.jpeg"><figcaption>Olmayıp Varolan / Absent Presence, 2005</figcaption></figure>Tasarımda geleceğe bakmaktan ziyade, zamansız olmayı önemsediğini, zamanı akışkan bir kavram olarak değerlendirdiğini vurgulayan sanatçı; nesnelerin zamansal boyutunu önemseyen pratiğinde, yaratımlarının “kendi hayatları” olduğunu açıklayarak, hareketli imgeyle olan ilişkisini de tartıştı, sinemanın fiziksel sınırlarını ve farklı sergileme biçimlerini ele aldı.
“Topyekûn sanat” (Gesamkunstwerk) kavramının sanatsal pratiğinde nerede durduğunu cevapladı, kariyerindeki evrimsel süreci açıklamaya çalıştı ve gelecek projelerine dair ipuçları verdi.
<figure><img alt="" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/1024/1*IPTYNo7Nzv4JmITuwT3RYw.jpeg"><figcaption>Yerçekimi Yorgunluğu / Gravity Fatigue, 2015</figcaption></figure>Hikâye anlatmayı ya da belirli bir bakış açısı yaratmayı önemsediğini vurgulayan sanatçı, bizi Souffleur sergisindeki eserlerinin üretim süreçlerine dair de aydınlattı. Sadler’s Wells’in artistik direktörü ve CEO’su Alistair Spalding’ten gelen teklifle yönettiği ve tasarladığı Yerçekimi Yorgunluğu (Gravity Fatigue) eserini bütün üretimlerinin bir sentezi olarak gördüğünü vurgulayan sanatçı, 2015 tarihli bu eserinin 2022 tarihli yeni eserleriyle güçlü bir bağı olduğunu düşünüyor. Gösteri sanatları alanında verdiği bu ilk eser; kimlik, bedensizlik, göç ve metamorfoz gibi birçok konuyu ele alarak, antropolojiye dair zamansız bir anlatı sunuyor.
Souffleur sergisi kapsamında sanatseverlerle ilk defa buluşan eserlerinden Sahte Kutlamalar (Fake Celebrations) (2022) dijital evrenin yarattığı izolasyon hâline dair bir protesto niteliği taşıyor.
<figure><img alt="" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/1024/1*xmMvTmQID5UqcSmAtkjJHQ.jpeg"><figcaption>Sahte Kutlamalar / Fake Celebrations, 2022</figcaption></figure>Farklı coğrafyalardaki sömürgecilik senaryolarını ve dans janrlarını inceleyen Sömürgecilik Sonrası Beden (Post-Colonial Body) de tahakkümü ve ona gelişen direnci, yerel bir protesto hâli olarak ele alıyor.
<figure><img alt="" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/1024/1*dq9surPybYYs7ll1W07BHQ.jpeg"><figcaption>Sömürgecilik Sonrası Beden / Post-Colonial Body, 2022</figcaption></figure>Özenmeyi oyuncu ve yaratıcı bir tavır olarak olumlayan Özenme (Pre-tension) (2022) ise, Harlem’in balo kültürünün bir uzantısı olarak 1980’li yıllarda gelişen ve toplumsal cinsiyeti bir performans olarak alan voguing dans kültürünü, heteronormatif anlatılara dair bir tür protesto olarak ele alıyor.
<figure><img alt="" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/1024/1*5_e4lc4zBeyp4qTRh7wzqQ.jpeg"><figcaption>Özenme / Pre-tension, 2022</figcaption></figure>Sanatçıya göre enstalasyonlarda yer alan her obje, bahsedilen konularda boşlukları doldurarak “suflör” görevi görüyor.
İngilizce altyazı seçeneği bulunan söyleşiyi aşağıdaki bağlantıya tıklayarak izleyebilirsiniz:
<a href="https://medium.com/media/132247f2fd42f890a29b428cf769dc6c/href">https://medium.com/media/132247f2fd42f890a29b428cf769dc6c/href</a><img src="https://medium.com/_/stat?event=post.clientViewed&amp;referrerSource=full_rss&amp;postId=e97a4c996a7c" width="1" height="1" alt="">

Hüseyin Çağlayan ile Kapsamlı Bir Söyleşi

<figure><img alt="" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/900/1*vcnwYqhya7SZCKRgRcuVqA.jpeg"><figcaption>Abdülmecid Efendi (1868–1944), Sarayburnu’nda Günışığı, 1912⁣⁣, Tuval üzerine yağlıboya⁣⁣, 43,8x54,3 cm⁣⁣, Ville de Rochefort, Maison de Pierre Loti Koleksiyonu, Fransa⁣⁣, env. no ESC.20⁣⁣ Abdülmecid Efendi (1868–1944), Boğaziçi, 1912⁣⁣, Tuval üzerine yağlıboya⁣⁣, 43,8x54,3 cm⁣⁣, Ville de Rochefort, Maison de Pierre Loti Koleksiyonu, Fransa⁣⁣, env. no ESC.21</figcaption></figure><ul>
<li>Pierre Loti resim seven bir yazar, Abdülmecid Efendi de edebiyat seven bir ressamdır.</li>
<li>Pierre Loti Osmanlı topraklarında 1870–1913 arasında sekiz ayrı ziyarette bulunarak toplam üç yıla yakın bir zaman geçirse de Abdülmecid Efendi ile yedinci ziyaretinde, 1910’da tanışmıştır. Zira hanedan üyesi bir şehzade ile arkadaşlık kurabilecek saygınlığa erişmesi, Türk dostu bir yazar ve akademisyen olarak padişahla büyükelçiler arasında bir aracı konumuna gelmesi zaman almıştır.</li>
<li>İlk buluşmaları 24 Ağustos 1910'da; Türkler, Fransızlar ve Levantenler arasındaki geniş ilişkiler ağının tam göbeğinde yer alan Ostrorog ailesinden Kontes Ostrorog aracılığıyla gerçekleşmiştir. Şehzadenin Bağlarbaşı’ndaki köşkünde öğle yemeği yerler.</li>
<li>Pierre Loti yazılarında Abdülmecid Efendi’yi, hayatının yirmi sekiz yılını II. Abdülhamid rejimi altında esarette, hatta neredeyse hücre hapsinde geçirmiş bir şehzade olarak anlatır.</li>
<li>Bu dostluk, II. Abdülhamid’in yönetimi boyunca süren esaretinden, 1909’da Jöntürk ihtilaliyle kurtulup yeniden görünür hale gelen şehzade için uluslararası tanınırlık arzusu bakımından önemlidir.</li>
<li>Pierre Loti, Abdülmecid Efendi’nin Tarih Dersi adlı tablosunun 1914 Paris Salonu’na katılmasına önayak olarak, şehzadenin resimlerinin Paris’te tanınmasına vesile olmuştur. Böylece Abdülmecid Efendi Paris Salonu’nda eseri sergilenen ilk Osmanlı hanedan üyesi olur.</li>
<li>Abdülmecid Efendi’nin Pierre Loti’ye hediye ettiği iki tablosu, bugün Rochefort’daki Pierre Loti Evi Müzesi’ndedir; ve Abdülmecid Efendi: Şehzade’nin Sıra Dışı Dünyası sergisi süresince Sakıp Sabancı Müzesi’nde görülebilir. Loti’nin evinde bir cami gibi tasarlanmış odaya giden merdivenin duvarına asılmış olan bu tablolar, şehzadenin yaşadığı hapis hayatı dolayısıyla kişisel nitelik taşıyan iki Boğaz manzarasıdır.</li>
<li>Abdülmecid Efendi’nin Pierre Loti’ye yazdığı bazı mektuplar, Orhan Koloğlu’nun yayına hazırladığı Büyük Dost Pierre Loti’ye Mektuplar adlı kitapta yayınlanmıştır ve bugün İzmir Büyükşehir Belediyesi Ahmet Piriştina İzmir Kent Arşivi ve Müzesi Koleksiyonu’nda bulunmaktadır.</li>
<li>Pierre Loti, Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı sırasında Türkleri Avrupa’da coşkulu bir şekilde savunmuştur. Abdülmecid Efendi de ona şükranla, eserlerini korumak ve Türkçeye kazandırmak için Pierre Loti Cemiyeti’nin kurulmasına önayak olmuştur. Şehzadenin himayesinde elli civarında edibin, 10 Aralık 1919 tarihinde kurdukları bu cemiyetin ilk ve son faaliyeti, Dârülfünûn Konferans Salonu’nda 23 Ocak 1920 tarihinde düzenlediği toplantı olmuş ve Süleyman Nazif, Loti’ye “İstanbul’un Fahrî Hemşehrisi” unvanının verildiği bu toplantıda meşhur “Pierre Loti Hitabesi”ni okumuştur. Cemiyetin otuz iki kişilik Şeref Heyeti’nde yer alan edipler arasında Abdülhak Hâmid (Fahrî Reis), Müftüoğlu Ahmed Hikmet, Cenab Şahabeddin, Hâlid Ziya, Hâlide Edib, Ali Ekrem, Mehmed Emin (Yurdakul), Mehmed Âkif ve Veled Çelebi vardır. İdare Heyeti’nde ise Ahmed İhsan (Reis), Bedri Nedim, Celal Sâhir, Kâzım Şinasi, Velid Ebüzziya ve Yahya Kemal yer almıştır.</li>
<li>Abdülmecid Efendi, Pierre Loti’nin ölümünden sonra da onu onurlandırmaya devam etmiş, 1931’de Mercure de Flandre dergisinde yayımlanan Pierre Loti vu par ses contemporains (Muasırlarının Gözlerinden Pierre Loti) adlı yazı dizisinin hamiliğini üstlenmiş, 1933’te de Uluslararası Pierre Loti Dostları Derneği’nin bağışçı üyesi ve fahri başkanı olmuştur.</li>
</ul>
<figure><img alt="" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/941/1*zyUT-4yxHFmgQ65FA97pnA.png"></figure><figure><img alt="" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/941/1*gvGV7zjLSG8a2HpsQCCwyQ.png"><figcaption>Abdülmecid Efendi’nin Pierre Loti’ye yazdığı ve hediye ettiği tablolarla gönderdiği 18 Ağustos 1912 tarihli mektup. Ancienne coll. Bérail/Pierre-Loti-Viaud ; coll. part., cliché Ravon.</figcaption></figure><blockquote>Sevgili kumandan, Mütemadiyen güzel sanat şaheserlerinin yaratıldığı bir yurda iki küçük tablo göndermek kuşkusuz cüretkâr bir davranış.</blockquote>
<blockquote>Bu vesileyle, üzerimde kalıcı izler bırakmış olan anılarımı, iyisiyle kötüsüyle, yeniden yaşatmak isterim.</blockquote>
<blockquote>Birincisi: güzel Sarayburnu, otuz üç sene boyunca hüzün ve keder içinde izlediğim manzara.</blockquote>
<blockquote>Bu asla ulaşamadığım İstanbul, kendini daima penceremin ötesinde sunar. Bu pencere ki, çok eskiden hafızamdan silinmiş bir günde, çok sevgili babam Sultan Abdülaziz’in katillerinin giriş noktası olmuştu.</blockquote>
<blockquote>Babam bu pencerenin çok yakınında can verdi.</blockquote>
<blockquote>Öteki tablo, Çamlıca’dan Hz. Yuşa Tepesi’ne uzanan bir Boğaz resmi. Bu muhteşem manzara, canlı ve neşeli renkleri ve aydınlık ortamı sayesinde, uzun zaman boyunca benim yalnızlığımın tek avuntusu oldu. Ayrıca, bu güzel yerde siz Osmanlı ve Müslüman Dostu saygıdeğer yazar ile tanışma fırsatım oldu.</blockquote>
<blockquote>Size olan içten hayranlığıma inanın, sevgili kumandan ve üstat.</blockquote>
Abdülmecid 18 Ağustos 1912
<figure><img alt="" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/1024/1*jM7WzFdZZA66e3QRqjI-5A.jpeg"><figcaption>Sol: Abdülmecid Efendi, Zonaro Aile Arşivi., Sağ: Pierre Loti, Milli Saraylar Koleksiyonu.</figcaption></figure><img src="https://medium.com/_/stat?event=post.clientViewed&amp;referrerSource=full_rss&amp;postId=f58eff277369" width="1" height="1" alt="">

Makale

Abdülmecid Efendi ve Pierre Loti’nin Dostluğuna Dair

01 Aralık 2022

Etiketler