Sakıp Sabancı Müzesi’nde devam eden “Şehzade'nin Sıra Dışı Dünyası: Abdülmecid Efendi” sergisi, Türkiye sanat tarihinde derin izler bırakmış, kendisi de önemli bir ressam olan, hat, müzik ve edebiyat ile de ilgilenen, pek çok sanatçının ve kurumun da hamiliğini üstlenmiş Abdülmecid Efendi’nin hayatı ve sanatına ışık tutan etkinliklere ev sahipliği yapmaya devam ediyor. Geç dönem Osmanlı sosyal ve ekonomik tarihi üzerine çalışmaları olan Prof. Dr. Edhem Eldem, sergi kapsamında “Tarih Dersi'nden Harem’de Beethoven’e: Hırslı ve Burjuva Bir Şehzade” başlıklı bir konferans gerçekleştirecek.

II. Mahmud döneminde tepeden inme ve çoğu zaman tutarsız bir şekilde gelişen Osmanlı modernleşme süreci, Tanzimat fermanıyla birlikte belirli bir düzene oturmuş ve dönemin bürokratik oligarşisinin güdümünde kurumsallaşma meyli göstermiştir. Batılılaşma hareketi siyasi ve idari eliti de etkisi altına almış; ancak hanedan, özellikle de şehzadeler için karmaşık bir durum olarak tecrübe edilmiştir. Abdülmecid Efendi, hanedan üyelerinin uzun bir müddet dışında tutuldukları bu değişim sürecine nasıl ayak uydurmaya çalıştıklarını, bu dönüşümlerden nasıl istifade etmeye çabaladıklarını göstermesi bakımından ilginç bir örnek teşkil etmektedir. Abdülmecid Efendi’nin özendiği anlaşılan, siyasetten entelektüel uğraşlara, modernlikten tekeşliliğe uzanan olgular ortak bir noktada toplanırsa belki de en uygun ve kapsayıcı kavram burjuvalaşma olacaktır. 

Konferans, Abdülmecid Efendi’nin inşa etmeye çalıştığı aydın, demokrat, iddialı, burjuva, medeni, asil, Batılı ve hırslı kimliklerine odaklanacaktır. Abdülmecid Efendi’yi Osmanlı hanedanının son on yıllarında yaşamış diğer şehzadelerden ayıran özellikler, ressamlığıyla öne çıkmasının nedenleri ve resim yapmanın başlı başına “modern” bir seçim olduğu Osmanlı İmparatorluğu’nda, tablolarının konu ve yaklaşım bakımından modernlik arayışı taşıması ele alınacaktır. Genel tavrını tartışmak için incelenecek tablolar arasında en iyi bilinen eserlerinden Tarih Dersi vardır. Ortaya koyduğu vatanperverlik hissiyatıyla önem arz eden ve siyaseten görünür olmak için harcadığı çabayı da akla getiren bu tablo, yurtiçi ve yurtdışı basınındaki yansımaları, ilham almış olabileceği Batılı tablolar ve Paris’teki Salon tecrübesi bağlamında değerlendirilecektir. İncelenecek bir diğer eseri de Tarih Dersi ile aynı konuyu işleyen, resim defterinin bir sayfasına pastel ve karakalemle yapılmış bir çizimidir. Ben büyüyeyim de başlığıyla kabul edilegelen bu eser, yayımlandığı mecra ve taşıdığı atıflar üzerinden, Abdülmecid Efendi’nin Jön Türk ihtilalinden sonra entelektüel çevrelerin ilgisini çekme gayesi bağlamında okunacaktır. Ayrıca oryantalizmin izlerini taşıyan tabloları, akımın Osmanlı elitiyle olan ilişkisi bakımından değerlendirilecektir. 

Abdülmecid Efendi (1868-1944)

Harem’de Beethoven

Tuval üzerine yağlıboya

155,5x211 cm

MSGSÜ İstanbul Resim ve Heykel Müzesi Koleksiyonu

Önemli bilgiler:

– Konferans, Zoom servisi üzerinden gerçekleştirilir. Konferansa katılım linki, kayıt işlemi sonrası gönderilecek e-postada paylaşılacağı için e-posta adresinizi belirtmeniz gerekmektedir.

– İnternet bağlantısından doğabilecek aksaklık ve mağduriyetlerden SSM sorumlu değildir.

– Katılımcıların, çevrimiçi programları veya bu programlar sırasında kullanılan her türden görsel, işitsel, yazılı materyali kaydetme, kopyalama, çoğaltma ve üçüncü kişilerle paylaşma hakkı yoktur. Aksi davranışlarda yasal sorumluluk katılımcıya aittir.