Boğaz’ın en güzel yamaçlarından Emirgan’da yer alan Atlı Köşk, adını bahçesindeki bronz at heykelinden alır. 1925 yılında Mısırlı Prens Mehmed Ali Hasan’ın İtalyan mimar Edoardo De Nari’ye projelendirdiği bu zarif yapı, sahibinin hiç oturmadan Mısır’a dönmesiyle yıllarca sessizliğe bürünür. 1951’de iş insanı Hacı Ömer Sabancı tarafından satın alındığında ise hem aile yaşamına hem de koleksiyonculuğa açılan yeni bir dönemin kapılarını aralar. 1952’de Kadıköy’deki bir müzayededen alınan ve 19. yüzyıl Fransız heykeltıraşı Louis Daumas’nın imzasını taşıyan at heykeli, bahçeye yerleştirilir ve zamanla köşkün kimliğine dönüşür.

Köşkten içeri adım attığınızda, bir ailenin gündelik yaşamına ait izlerle yıllar içinde özenle oluşmuş bir sanat koleksiyonunu, birbirini tamamlayan bir bütün olarak karşınızda bulursunuz. Alt katta yer alan ve özgün dokusunu koruyan “Aile Odaları” 19. yüzyılda Osmanlı seçkinlerinin Batı’ya yönelen estetik tercihlerini yansıtır. Altın varaklı aynalar, ipek döşemeli koltuklar, Napolyon armalı vazolar, Fransız goblen takımlar, Venedik kristalleri, İran halıları ve zarif tablolar, İstanbul’un kültürel modernleşmesinde iç mekân dekorasyonunun nasıl dönüştüğüne dair somut ipuçları sunar. Renklerine atfen “Pembe Oda” ve “Mavi Oda” olarak anılan kabul salonları ile gösterişli Yemek Odası, bir dönem Sabancı ailesinin yanı sıra Türkiye’yi ziyaret eden diplomatlara ve kültür insanlarına ev sahipliği yapmıştır.

Bu katta yer alan dikkat çekici çağdaş yapıtlardan biri de Ai Weiwei’nin Sütun (2006–2007) adlı porselen enstalasyonudur. Çin’in tarihî “porselen başkenti” Jingdezhen’de üretilen bu iki parçalık anıtsal eser, sanatçının geleneksel zanaatla çağdaş yorumu buluşturduğu ve ölçek, çoklu üretim ile biçimsel karmaşıklığı sorguladığı bir yapıttır. 2017–2018 yıllarında müzede düzenlenen Porselene Dair başlıklı serginin ardından koleksiyona katılan Sütun, porselenin tarihsel ve simgesel gücünü güncel bir anlatımla yeniden düşünmeye davet eder.

Köşkün üst katına çıkıldığında ise, ziyaretçiyi Türk ve İslam sanatlarının nadide örneklerinden oluşan Kitap Sanatları ve Hat Koleksiyonu karşılar. 14. yüzyıl sonlarından 20. yüzyıla uzanan bu koleksiyonda el yazması Kuran-ı Kerim’ler, dua kitapları, müzehhip ve hattatların tek yaprak eserlerini bir araya getiren albümler, tuğralı diplomatik belgeler ve yazımda kullanılan gümüş, mercan, fildişi gibi değerli materyallerden üretilmiş zarif yazı gereçleri yer alır. Koleksiyon, Şeyh Hamdullah (ö. 1520), Derviş Ali (ö. 1673), Hafız Osman (ö. 1698), Şekerzade Mehmed (ö. 1753), Mahmud Celaleddin (ö. 1829), Sami Efendi (ö. 1912) ve Necmeddin Okyay (ö. 1976) gibi meşhur hattatlar başta olmak üzere, Osmanlı hat sanatının gelişimini yansıtan önemli isimlerle temsil edilir.

Koleksiyonun çağdaş sanatla bağını kuran ise Kutluğ Ataman’ın Mezopotamya Dramaturjileri / Su, no. 5 adlı video enstalasyoudur. Sanatçının simetrik yazı kompozisyonlarını dijital bir yorumla yeniden inşa ettiği bu yapıt, gelenek ile çağdaşlık arasında yeni bir görsel dil önerir. Seçili eserlere ait etiketlerde yer alan QR kodlar sayesinde ziyaretçiler, yazma eserlerin tamamını dijital olarak inceleme olanağına da sahiptir.

Bahçede yer alan Anish Kapoor’un Çift adlı granit heykeli ise, ışık ve boşluk arasındaki geçişkenliği odağına alarak mekân algısını yeniden düşünmeye çağırır. 2013–2014 yıllarında SSM’de düzenlenen kişisel sergi sonrasında koleksiyona katılan bu yansıtıcı yapıt, köşkün tarihsel dokusuna güncel bir katman ekler.

Atlı Köşk'ü Müzenin açık olduğu gün ve saatlerde ziyaret edebilirsiniz:
Ziyaret Saatleri ve Biletler
Sakıp Sabancı Müzesi’nin koleksiyon ve arşivlerine digitalSSM adresinden erişebilirsiniz.