Sanatçı

Hüseyin Zekâî Paşa

Rüsûmat (Vergi Dairesi) memuru İbrahim Efendi’nin oğlu olan Hüseyin Zekâî Paşa, Üsküdar’da doğdu. Askerî Rüşdiye’de ve Kuleli Askerî İdâdîsi’nde eğitim gördükten sonra Mekteb-i Harbiyye’ye kayıt oldu. 1879’da Mekteb-i Harbiyye’de bir resimhane kurulması için okul arkadaşlarıyla birlikte verdikleri dilekçe kabul edildi ve ressam Osman Nuri Paşa’nın hocalığında çalışmalarına başladılar. Hüseyin Zekâî Paşa ve Hoca Ali Rıza’nın bu resimhanede yaptığı çalışmalar, Sultan II. Abdülhamid’in (hk. 1876-1909) takdirini kazandı. Hüseyin Zekâî Paşa, Osman Nuri Paşa ve Süleyman Seyyid’in yanı sıra, Mekteb-i Harbiyye’deki yabancı resim hocalarından biri olan Fransız uyruklu Pierre Guès’ten de ders almış olmalıdır. Henüz öğrenciyken sarayda başyaver olan Şeker Ahmed Paşa’nın yardımcılığına getirildi. Yaşamının yaklaşık otuz yılını geçirdiği Yıldız Sarayı’nda II. Abdülhamid için fotoğraf albümlerinin hazırlanmasında görev aldı ve fotoğraf komisyonu başkanlığı yaptı, Yıldız Porselen Fabrikası’nda üretilen porselenlerin resimlenmesinde çalıştı ve saraydaki askeri müzenin kurulmasına katkıda bulundu. Şeker Ahmed Paşa’nın 1907’deki ölümünden sonra Mâbeyn-i Hümâyun ressamı ve Misâfirîn-i Ecnebiyye Teşrifatçısı (Yabancı Konuklar Protokol Sorumlusu) oldu. 1913’te Osmanlı topraklarındaki mimari ve arkeolojik eserlerden ve sanat tarihsel değerlerinden bahsettiği, ilgili kişi ve kurumları bu eserlerin korunması konusunda gerekli önlemleri almaya teşvik ettiği Mübeccel Hazineler adlı kitabı yazdı. Bu kitap, Osmanlı İmparatorluğu’nda sanat tarihi alanında yazılan ilk matbu eserler arasındadır.