Karacaahmet

Çoğunluğu Sanâyi-i Nefîse Mektebi mezunu olan 1914 Kuşağı sanatçıları, başta Paris olmak üzere çeşitli Avrupa şehirlerinde resim eğitimlerini sürdürmüştür. İlk Osmanlı sanatçılarının yurt dışında eğitim görmesinin üzerinden geçen neredeyse yarım asırda Paris’teki sanat ortamı değişmiş, akademik resmin katı geleneklerinin dışında kalan “modern” sanat akımları artık kabul görmeye başlamıştır. Bunlardan biri olan İzlenimcilik (Empresyonizm), ayrıntılı ve gerçekçi, “realist” temsiller oluşturmaktansa bir sahnenin ışığını, renklerini ve atmosferini doğrudan ve anında yakalamak üzerine kuruludur. İzlenimci ressamlar manzaralarındaki doğal ışığın değişen etkilerini yansıtabilmek için açık havada (“en plein air”) resim yapmayı tercih etmişlerdir. 

1881’de İstanbul’da doğan Nazmi Ziya, ilk resim derslerini açık havada resim yapmanın önemine inanan ve öğrencilerini bu şekilde çalışmaya teşvik eden Hoca Ali Rıza’dan almıştır. 1908’de Sanâyi-i Nefîse Mektebi’nden mezun olduktan sonra 1909’da ailesinin olanaklarıyla Paris’e giderek önce Académie Julian’da Jean-Paul Laurens ile, daha sonra École des Beaux-Arts’da, Fernand Cormon’un atölyesinde çalışmıştır. Nazmi Ziya’nın Paris’te olduğu senelerde İzlenimcilik artık avangard bir akım olmaktan çıkmış, başyapıtları Luxembourg ve Louvre gibi müzelerde sergilenir olmuştur. Aldıkları eğitimin hala ağırlıklı olarak akademik esaslara dayanmasına rağmen, dönemin Paris salonlarında ve müzelerinde sergilenen İzlenimci tablolar 1914 Kuşağı sanatçıları için belirleyici olur. Nazmi Ziya ve çağdaşları Avrupa’dan dönüşlerinin ardından açık havaya çıkarak İstanbul’u betimlemeye başlamış, İzlenimciliğin sağladığı çerçevede kişisel yorumlarını hayata geçirme olanağını bulmuştur. 

Nazmi Ziya’nın SSM Resim Koleksiyonu’ndaki iki Karacaahmet betimlemesi bu İzlenimci yaklaşımını ortaya koyar. Sanatçı muhtemelen açık havada çalışarak aynı mekânı günün iki farklı saatinde resmetmiş, değişen renkleri ve havayı tuvale aktarmıştır. Gündüz vaktini betimleyen tablonun renkleri sıcaktır, günışığı patikaya ve ağaçlara vururken solda sohbet eden iki figür, İzlenimciliğin karakteristik serbest fırça darbeleriyle detaylandırılmadan belirtilmiştir. Bu resimde patikada uzaklaşan anne ile çocuk, akşamüstü betimlemesinde ise yollarından dönmektedir. İlk resimde adeta günün hareketliliğini yansıtan belirgin fırça vuruşları, ikinci tabloda bir dinginliğe kavuşmuştur. Nazmi Ziya böylece iki eserinde aynı mekânın farklı duyusual deneyimlerini, adeta gündüz güneşinin ısısıyla alacakaranlığın sessizliğini izleyicisine hissettirir.